12. Het faillissement
Wanneer het helemaal niet meer lukt om de onderneming te redden is het belangrijk om toch zelf de ‘touwtjes in handen ‘ te houden en zelf het faillissement aan te vragen. Er is zelfs de wettelijke verplichting om dit binnen de 30 dagen te doen, nadat duidelijk is dat de onderneming niet meer te redden valt. Doet men dat niet dan loopt men het risico aansprakelijk te worden gehouden.
Wanneer is de onderneming failliet ?
Er zijn maar twee voorwaarden die cumulatief moeten voldaan zijn:
Staking van betaling: Dit doet zich voor wanneer de onderneming zich in de onmogelijkheid bevindt om haar verbintenissen na te komen. Dit is het geval wanneer een schuld die vaststaat en opeisbaar is niet betaald kan worden. Het moet echter gaan om een duurzame of structurele onmogelijkheid om de schulden te betalen. Een tijdelijke liquiditeitsspanning zal geen aanleiding geven tot een faillissement.
Wankelen van het krediet: Dit is nauw verbonden met de staking van betaling. Het houdt in dat de onderneming geen krediet meer krijgt om haar schulden te voldoen of indien de schuldeisers niet langer bereid zijn om uitstel van betaling te verlenen.
Opgelet:
sedert 1 september 2023 is er naast het faillissement ook de vereffening. Wanneer de rechtbank moet oordelen over het faillissement, zal ze kunnen kiezen voor de gerechtelijke ontbinding, eerder dan het faillissement, wanneer het duidelijk is dat er geen (of zeer weinig) activa aanwezig zijn en de kansen op een succesvolle aansprakelijkheidsvordering zeer miniem zijn.
Wat is het gevolg van de faillietverklaring ?
De gevolgen van het faillissement zijn verregaand en ingrijpend. Dit verklaart waarom men het faillissement zo lang mogelijk tracht uit te stellen. Dit is absoluut geen verdedigbare houding omwille van de mogelijke aansprakelijkheid. De belangrijkste rechtstreeks gevolgen van een faillissement zijn:
De rechtbank zal een curator en een rechter-commissaris aanstellen. De curator neemt het beheer van de failliete onderneming over, terwijl de rechter-commissaris toezicht houdt op de werkzaamheden van de curator;
De briefwisseling van de gefailleerde wordt rechtstreeks aan de curator overgemaakt;
De gefailleerde onderneming verliest het beheer over al haar goederen. Het betreft alle goederen die op het ogenblik van het vonnis in haar vermogen zijn, alsook alle goederen die na het faillissement in het vermogen op grond van een oorzaak voorafgaandelijk aan het vonnis van faillietverklaring. Dit betekent dat ook de bankrekeningen geblokkeerd worden.
Wat is het verdere verloop van het faillissement ?
Zodra de rechtbank met het vonnis van faillietverklaring een curator en een rechter-commissaris heeft aangesteld zal de curator contact nemen met de gefailleerde onderneming. Als gefailleerde heeft men er alle belang bij om zo goed en correct mogelijk samen te werken met de curator. Een goede samenwerking met de curator door de gefailleerde zal de afhandeling versnellen en onaangename verrassingen vermijden.
De gefailleerde kan hoger beroep aantekenen. Dit zal uiteraard niet gebeuren indien men zelf het faillissement aanvraagt. De termijn om hoger beroep aan te tekenen is zeer kort, nl. 15 dagen. Dit is noodzakelijk om zo snel mogelijk duidelijkheid te bekomen.
De curator zal, samen met de rechter-commissaris, de gefailleerde bezoeken. Tijdens dit bezoek zal een inventaris worden opgemaakt van alle goederen. Tijdens dit gesprek zal ook gepeild worden naar de oorzaken van het faillissement en wat gedaan werd om het te voorkomen;
De curator zal de boekhouding opvragen en nakijken. Hoe vollediger en correcter deze is, hoe beter voor de verdere afhandeling van het faillissement. Geen boekhouding of een slechte boekhouding is zeer vaak een bron van aansprakelijkheid;
De curator zal alle goederen verkopen om met de opbrengst de schuldeisers te betalen;
De schuldeisers hebben vanaf de datum van faillietverklaring één jaar de tijd om aangifte te doen van hun schuldvordering;
Een drietal maanden na het faillissement zal de curator een eerste maal de aangegeven schuldvorderingen nakijken, aan de hand van de boekhouding. De curator zal nadien nog tweemaal de schuldvorderingen nakijken. Een laatste maal een jaar na het faillissement. Het nazicht van de schuldvorderingen geeft een zicht op de totale schuldenberg van de gefailleerde;
De curator zal ook alle openstaande facturen innen en alle geleverde goeden of prestaties factureren en deze facturen innen.
Het is ook mogelijk dat de curator (voor korte of langere tijd) de activiteiten van de gefailleerde onderneming verder zet. Meestal zal dat gebeuren met het oog op de verkoop van de activiteiten in hun geheel, wat meestal een betere prijs oplevert dan de verkoop van alle afzonderlijke goederen.
Het is ook mogelijk dat de afhandeling van het faillissement aanleiding geeft tot andere, bijkomende, gerechtelijke procedures. De curator zal deze dan ook voeren namens de gefailleerde.
Op een bepaald moment zijn alle goederen en activa ten gelde gemaakt en alle aangiftes van schuldvordering nagekeken en definitief. De curator zal dan een plan van verdeling van de opbrengsten opmaken en dit meedelen aan de schuldeisers. Als de schuldeisers geen bezwaar maken (wat meestal het geval is) zal de curator de schuldeisers betalen conform zijn plan van verdeling en vervolgens de rechtbank vragen om het faillissement af te sluiten.
Wat is Regsol ?
Wanneer het over een faillissement gaat of een gerechtelijke reorganisatie zal ongetwijfeld, eerder vroeg dan laat, de naam Regsol opduiken. Regsol (het Centraal Register Solvabiliteit) is een databank waarin alle gegevens verzameld worden over faillissementen uitgesproken in België (www.regsol.be)
Het is een digitaal platform dat de uitwisseling van gegevens tussen de verschillende spelers van een faillissement mogelijk maakt. Rechtbanken en curatoren kunnen via een privaat luik informatie uitwisselen m.b.t. de faillissementen. Schuldeisers en andere belanghebbenden kunnen via een publiek luik de werkzaamheden van het faillissement volgen.
Vanaf 1 september 2023 kunnen oproepingen van de rechtbank, de rechter-commissaris of de curator eveneens rechtsgeldig verlopen via Regsol. Betrokkenen zullen dus moeten zorgen dat men geregistreerd is in Regsol om deze oproepingen te ontvangen.